İnsanın yaradılışı neticesi rahatı arayışından ötürü ortaya çıkmış bir nesne. Öyle ki tarihi neredeyse insanlık tarihiyle aynı. İlk olarak Hayvan postları kullanılsa da sonraları boyutlarının yetmediği düşünülüp yünlerinden daha büyük yaygılar dokunmuş. Orta Asya Türkleri tarafından üretilen bu halılar kavimler göçünün de etkisiyle tüm dünyada kullanılmaya başlanmış. Bulunan en eski arkeolojik halı ise İran üretimi olup Altaylara satılmış ve kullanılmış.

3. yüzyılda kullanıldıkları tahmin edilen bu halılar spekülatif tarihiyle St. Petersburg da Leningrad Ermitaj müzesinde sergilenmekte.

Derinlikli motifleriyle Pazırık adıyla bilinen halılar sanırım derin tarihimizle ilintili. Dünya literatürüne girmiş Türk düğümü olarak da bilinen çift düğümlü halılar düğüm sayısı ve yöreye özgü desenleriyle çeşitli bölgelerde dokunmuş. Anadolu tarihinde ise 16yy da en çok göze çarpan Milas Halısı Yörüklerin simgesel motifleri olan; Eşme, Cıngıllı Cafer, tütün yaprağı, Badılcan (patlıcan) yaprağı, aynalı papuç, ala boncuk, eğmeli göllü, akıllı gemici suyu, çıplak delme, su yolu, Lâdik lalesi, uslu Cafer, basalak eğme, tavukayağı, yamuk testere, yılan muska ve olmazsa olmaz motif  hayat ağacıdır.

Bunların yanında daha yakın tarihlerde de yöresel halılar dokunmaya devam etmiş. Hereke halısı Kocaeli’nin kıyı ilçesi Hereke de dokunmaya başlanmış Milâs halısından farklı olarak ipek ip kullanılmış, Bir de benim en beğendiğim motifleriyle Yağcıbedir halıları var. Balıkesir yöresinde yine Yörükler tarafından renklendirilip motifler dokunmuş.

Bastığımda kalbime ince ince süzülen emek sadece ayaklarımı değil kalbimi de ısıtıyor. Maziye bakıldığında ise sadece yer döşemesi olarak değil duvarlarda da kullanılmış. Neden kullanılmasın ki? Sanat eseri değil de ne? Yıllar geçse de değerleri azalmıyor bilakis her geçen gün artıyor. Epik görüntüleriyle, bahsederken bile heyecan duyuyorum.

Tasarımda ise bir odak belirleyip onun etrafında bir dekorasyon sağlamak bence en mantıklı tasarım yöntemi. Burada da halıyı hakkını vereceği başrole alıp ona göre bir tasarım oluşturmak beklenen görüntüye ulaşmayı kolayca sağlayacaktır.  Özellikle salonlarda kullanımında özgün desenleriyle tek başına tüm tasarım çerçevesini oluşturabilir. Fakat tabi ki bahsi geçen halılar fabrikasyon halılara göre oldukça maliyetli. İmitasyon olanlarıyla da benzer görüntüler sağlanabilir nitekim ne derece güzel olur tartışılır. Ev tasarımındaki renklerin öneminden bahsedeceğim bir sonraki yazımda görüşmek üzere. Sevgiler…